سیستم تصویر نقشه– map projection- سیستم تصویر مسطحه یا آزیموتال-سیستم تصویر مخروطی-سیستم تصویر استوانه ای-سیستم تصویر جهانی UTM

سیستم تصویر-در تعریف نقشه پوسته ی زمین را که در واقع سطحی کروی است،. روی صفحه ی کاغذ که سطحی هوار و مسطح است باید منتقل و ترسیم نمود. این عمل را در اصطلاح نقشه خوانی و نقشه برداری تصویر می گویند.

بخوبی محسوس است که هنگام تصویر باید سطح کروی پوسته زمین را آن چنان تخت و هموار نمود. که کاملاً با صفحه ی مسطح کاغذ منطبق گردد. بدون اینکه در سطح آن شکافی پدید آید و یا تغییر شکلی در آن. روی دهد این عمل را در مثال ساده زیر میتوان مجسم نمود.:

مطمئناً پوسته نارنج را بدون پاره شدن و یا شکاف برداشتن نمی توان تخت و مسطح نمود،. ولی اگر قسمت های مرکزی آن را ثابت نگهداریم. و کناره های آن را بکشیم و باصطلاح در شکل پوسته اطراف نقطه مرکزی تغییراتی فراهم آوریم. می توانیم آن را به یک صفحه مسطح یا هموار مبدل سازیم.

در مورد تصویر پوسته زمین نیز وضع عیناً به همین شکل است. بعبارت دیگر پوسته زمین را هیچگاه بر روی صفحه ی مسطح نمی توان منتقل نمود،. مگر اینکه دگرگونی ها و تغییر شکل هائی را در خطوط و مسافت ها و زوایای آن بپذیریم.

بطور کلی شیوه ویا سیستم تصویری که در آن بتوان کلیه خطوط و زوایا و سطوح را عیناً. به همان وضع اصلی خویش حفظ نماید وجود ندارد. ولی میتوان شیوه ای را برگزید که این تغییرات در آن حداقل ممکنه کاهش یابد.

شبه جزیره گروئنلند در چند سیستم تصویر متفاوت نشان داده میشود و بخوبی مشخص می سازد. که نوع سیستم های بکار گرفته شده تا چه اندازه در شکل شبه جزیره مزبور مؤثر است. به همین مناسبت هر کشور متناسب با شکل و موقعیت جغرافیائی خود سیستم تصویر خاصی را انتخاب می کند. تا تغییر شکل های حاصله در حد قابل پذیرش باقی بماند.

بطور مثال سیستمی که برای کشوری مانند شیلی انتخاب می شود، مناسب کشور دیگر مانند ترکیه نیست،. و یا شیوه ای که در ترکیه بکار گرفته شود قابل قبول برای کشوری مانند ایران نخواهد بود.

در هر صورت واضح است که اصولاً سیستمی که اصالت کلیه فواصل،. تمام سطوح و کلیه زوایا و بطور کلی شکل حقیقی آن حفظ شود وجود ندارد،. مگر اینکه نقشه را بصورت کروی (مانند کره های جغرافیائی) در آوریم. سیستم های تصویر انواع گوناگونی دارند که اینک به شرح پاره ای از متداول ترین آنها مانند. سیستم های مسطحه، مخروطی و استوانه ای می پردازیم.

سیستم تصویر مسطحه یا آزیموتال

در این شیوه صفحه ی مسطحی را بر سطح کره زمین مماس می کنند. و قسمت های پیرامون نقطه تماس را از نقطه ای بنام مرکز تصویر (که ممکن است مرکز کره زمین باشد). روی صفحه مزبور تصویر می نمایند.

یکی از محاسن این سیستم این است که زاویه میان کلیه خطوطی که از نقطه تماس می گذرند. عیناً به همان اندازه واقعی و طبیعی حفظ می گردد. به عبارت دیگر چنانچه صفحه تصویر ار بر نقطه ی قطب شمال و یا قطب جنوب مماس نمایند. زوایای میان کلیه نیمروزها با نصف النهارها که نسبت به نقطه تماس بصورت خطوط شعاعی تصویر شده اند. عیناً بمیزان واقعی حفظ می شود و در مقابل مدارها بصورت دوایر متحدالمرکزی تصویر می گردند. و هر چه از نقطه تماس دورتر شوند بر فاصله میان آنها افزوده می شود.

سیستم تصویر مخروطی

در این شیوه که بوسیله یوهان هاینریش لامبرت دانشمند آلمانی پیشنهاد گردیده است،. مخروطی را بر یکی از مدارهای کره زمین مماس می کنند. و عمل تصویر را از نقطه ای مانند مرکز زمین انجام می دهند. مدارها بصورت دایره های متحدالمرکز و نصف النهارها بشکل خطوط شعاعی که مرکز آنها. یکی از قطب های زمین است تصویر میشوند.

پر واضح است که مناطق تصویر شده در پیرامون مدار تماس، شکل و دقت خود را نسبتاً حفظ می کند. و بر عکس هرچه از مدار تماس دورتر شویم از دقت تصویر کاسته میشود. و عوارض شکل واقعی خود را از دست می دهند.

به همین جهت برای تصویر تمام کره زمین و حتی کشورهای پهناوری چون ایران. بایستی از مخروط های تصویر متعدد استفاده شود.

سیتم تصویر استوانه ای

در این سیستم که توسط گرهارد مرکاتور دانشمند هلندی پیشنهاد شده،کره زمین را در امتداد خط استوا،. درون استوانه ای مماس می کنند و عمل تصویر را از نقطه ای مانند مرکز زمین انجام می دهند،. سپس استوانه تصویر را در امتداد یکی از بالها بریده و بصورت صفحه ی، هموار و مسطحی می گسترانند. نیمگان یا استوا زمین همانند خط مستقیم واقعی در وسط صفحه تصویر میشود. و مدارها نیز بصورت خطوط مستقیم و موازی طوری ظاهر می گردند. که هر چه از خط استوا، دورتر شوند بر فاصله آنها از یکدیگر افزوده میشود. و نصف النهارها نیز همانند خطوطی موازی و متساوی الفاصله، عمود بر خط نیمگان تصویر می گردند.

بدیهی است مناطقی که پیرامون خط نیمگان واقع شده اند،. پس از تصویر شکل واقعی خود را تا اندازه ای حفظ می کنند. و هر چها از استوا دور شویم از دقت تصویر کاسته می شود تا جائیکه. دو نقطه قطب زمین که در بی نهایت تصویر گردیده اند. بکلی شکل واقعی خود را از دست داده و به یک خط مستقیم مبدل می گردند.

در مقایسه این سیستم با کره جغرافیائی (که شکل واقعی زمین را مجسم می سازد). همین بس که در کره جغرافیائی کوتاه ترین راه میان نیویورک و توکیو از نزدیک قطب شمال عبور می کنند. در حالیکه روی نقشه های جهان نمای مسطح که بشیوه استوانه ای تصویر گردیده اند،. راه مزبور مسیری است شرقی غربی که بموازات خط نیمگان قرار گرفته است.

قاعدتاً از این سیستم برای تصویر مناطق بالاتر از عرض جغرافیائی 80 درجه استفاده نمی شود،. زیرا در این عرض اندازه ها به حدود شش برابر میزان واقعی افزایش می یابند،. این موضوع در مقایسه میان مساحت گروئنلند. و آمریکای جنوبی تقریباً به یک اندازه تصویر می گردند بخوبی محسوس است،. در حالیکه مساحت گروئنلند و آمریکای جنوبی حدود 1/12 مساحت آمریکای جنوبی است.

با توضیحاتی که درباره سیستم تصویر استوانه ای مرکاتور داده شد،. ملاحظه می گردد که این سیستم دارای محدودیت بسیار بوده. و جز در موارد معدودی چون تهیه چارت های هواشناسی و دریانوردی مورد استفاده دیگری ندارد،. به همین جهت استوانه تصویر را بجای اینکه بخط نیمگان یا استوا مماس نمایند. به نصف النهار ها مماس می کنند. و حالت دیگری از سیستم استوانه ای را پدید می آورند. که به آن سیستم تصویر جهانی یا یونیورسال ترنسورز مرکاتور می گویند. و آن را با حروف UTM نمایش می دهند.

سیستم تصویر جهانی UTM

در این شیوه محور استوانه تصویر را بر محور چرخش زمین عمود کرده. و با جا بجا نمودن آن هر بار آن را با یکی از نصف النهارها مماس می سازند،. بهمین مناسبت آن ار سیستم ترنسورز مرکاتور می گویند،. زیرا استوانه تصویر را از حالت مماس بر نیمگان اریب ساخته و آن را بر نصف النهارها مماس می نمایند.

در این سیستم کره زمین را به 60 قاچ شش درجه ای تقسیم می کنند. و استوانه تصویر را به نوبت. بر نصف النهار مرکزی هر یک از قاچ ها. مماس می سازند و چهره ی هر قاچ را روی استوانه مزبور تصویر می نمایند.

حسن این سیستم در این است که به یک منطقه معین. محدود نگردیده و میتوان به سراسر کره زمین تعمیم یابد،. منتها برای بهره گیری بهتر و رعایت نکات فنی آن را با سیستم تصویر مسطحه یا آزیموتال ترکیب می کنند. و تصویر مناطق قطی را به سیستم مسطحه اختصاص می دهند.

علاوه بر سیستم های فوق، شیوه های دیگری نیز برای تصویر کردن کره زمین بر روی سطح مستوی وجود دارد. مانند سیستم تصویر استرئوگرافیک- استرئوگرافیک 360 درجه جهانی-سیستم تصویر ستاره ای.

.ماده ۱۴۷ – تفکیک – تفکیک آپارتمان –تفکیک زمین – تفکیک ملک – gis – gps – utm- پیاده سازی – تعیین آکس – ترسیم – محاسبه احجام.

انجام کلیه امور نقشه بردای در استان تهران با استفاده از کارشناسان مجرب و با تجربه در امر نقشه برداری. و استفاده از ابزارهای دقیق نقشه بردای. ،سعی و تلاش در دقت بالا و کیفیت مناسب تعرفه خدمات نقشه برداری را ایجاد نموده ایم.

ارتباط با ما: ۰۹۱۲۲۵۴۰۳۵۹

واتس آپ: ۰۹۱۹۸۳۲۴۸۰۳